ভাৰতীয় দণ্ডবিধিৰ ৩১২ নং ধাৰাত ইচ্ছাকৃতভাৱে গৰ্ভপাত কৰাটো অপৰাধমূলক বুলি গণ্য কৰা হৈছে, যদিহে মহিলাগৰাকীৰ জীৱন ৰক্ষাৰ উদ্দেশ্যে সদ্ভাৱে কৰা হোৱা নাছিল।
১৯৭১ চনত সংসদে মেডিকেল টাৰ্মিনেচন অৱ গৰ্ভাৱস্থা আইন নামৰ এখন আইন প্ৰণয়ন কৰে য’ত পঞ্জীয়নভুক্ত চিকিৎসকসকলে কিছুমান নিৰ্দিষ্ট পৰিস্থিতিত গৰ্ভপাত কৰিব পাৰে। আইনখনে আইপিচি ৩১২ ধাৰা অনুসৰি বিচাৰ বিভাগৰ পৰা দিয়া বিধান অনুসৰি গৰ্ভপাত কৰা চিকিৎসকক ৰক্ষাকৱচ প্ৰদান কৰিছিল।
আইনখনে মহিলাক গৰ্ভপাতৰ নিৰপেক্ষ অধিকাৰ প্ৰদান কৰা নাই। কিছুমান বিশেষ পৰিস্থিতিত চিকিৎসকৰ মতামতৰ ভিত্তিত নিৰ্দিষ্ট সীমালৈকে গৰ্ভপাতৰ অনুমতি দিয়া হয়।
গৰ্ভপাতৰ বাবে উচ্চ-সীমা
১৯৭১ চনত যেতিয়া প্ৰথম অৱস্থাত এই আইন প্ৰণয়ন কৰা হৈছিল, তেতিয়া গৰ্ভপাতৰ বাবে উচ্চ সীমা আছিল ২০ সপ্তাহ। এতিয়া ২০২১ চনৰ সংশোধনীৰ পিছত নিৰ্দিষ্ট চৰ্তত মহিলাৰ ক্ষেত্ৰত ২৪ সপ্তাহলৈকে গৰ্ভপাতৰ অনুমতি দিয়া হৈছে। লগতে ২০২১ চনৰ সংশোধনীৰ পিছত যদি কোনো মেডিকেল ব’ৰ্ডে "ভ্ৰুণৰ যথেষ্ট অস্বাভাৱিকতা" ধৰা পেলায় তেন্তে গৰ্ভপাতৰ বাবে কোনো উচ্চ সীমা নাই।
২০২১ চনৰ সংশোধনীৰ পিছত বিশ সপ্তাহ পৰ্যন্ত গৰ্ভাৱস্থা বন্ধ কৰিবলৈ মাত্ৰ এজন চিকিৎসকৰ চিকিৎসা মতামতৰ প্ৰয়োজন। তাৰ আগতে এজন চিকিৎসকৰ মতামতত মাত্ৰ ১২ সপ্তাহলৈকে গৰ্ভধাৰণ বন্ধ কৰিব পৰা গ’লহেঁতেন। ২০২১ চনৰ সংশোধনীৰ পিছত ২০ৰ পৰা ২৪ সপ্তাহৰ ভিতৰৰ গৰ্ভধাৰণৰ বাবেহে দুজন চিকিৎসকৰ মতামতৰ প্ৰয়োজন। কিন্তু "ভ্ৰুণৰ যথেষ্ট অস্বাভাৱিকতা"ৰ ভিত্তিত যিকোনো সময়তে গৰ্ভধাৰণ বন্ধ কৰিবলৈ ৪ জনীয়া মেডিকেল ব'ৰ্ডৰ মতামতৰ প্ৰয়োজন।
৫ নং ধাৰা অনুসৰি যদি দুজন চিকিৎসকে সদ্ভাৱেৰে মতামত গঠন কৰে যে মহিলাগৰাকীৰ জীৱন ৰক্ষা কৰিবলৈ গৰ্ভাৱস্থা বন্ধ কৰাটো তৎক্ষণাত প্ৰয়োজনীয় বুলি মতামত গঠন কৰে তেন্তে চিলিং সীমা প্ৰযোজ্য নহয়।
২০২১ চনৰ ২৪ ছেপ্টেম্বৰৰ পৰা কাৰ্যকৰী হ’ল মেডিকেল টাৰ্মিনেচন অৱ গৰ্ভাৱস্থা (সংশোধনী) আইন ২০২১।
যিবোৰ পৰিস্থিতিত গৰ্ভপাতৰ অনুমতি দিয়া হয়
চিকিৎসকৰ মতামত অনুসৰি গৰ্ভপাতৰ অনুমতি দিয়া হৈছে যে :
গৰ্ভাৱস্থাটো অব্যাহত ৰখাৰ ফলত গৰ্ভৱতী মহিলাগৰাকীৰ জীৱনৰ প্ৰতি বিপদ হ’ব বা তেওঁৰ শাৰীৰিক বা মানসিক স্বাস্থ্যৰ ওপৰত গুৰুতৰ আঘাতৰ সৃষ্টি হ’ব, বা;
শিশুটিৰ জন্ম হ’লে এনে শাৰীৰিক বা মানসিক অস্বাভাৱিকতাত ভুগিবলগীয়া হোৱাৰ যথেষ্ট আশংকা আছে যাতে তেওঁ গুৰুতৰভাৱে অক্ষম হৈ পৰে।
ধৰ্ষণৰ ফলত হোৱা গৰ্ভধাৰণ বন্ধ কৰিব পাৰি
য’ত গৰ্ভৱতী মহিলাগৰাকীয়ে ধৰ্ষণৰ ফলত হোৱা কোনো গৰ্ভধাৰণৰ অভিযোগ কৰে, তেনে গৰ্ভাৱস্থাৰ ফলত হোৱা যন্ত্ৰণাক গৰ্ভৱতী মহিলাগৰাকীৰ মানসিক স্বাস্থ্যৰ ওপৰত গুৰুতৰ আঘাত বুলি ধৰা হ’ব।
জন্ম নিয়ন্ত্ৰণ পদ্ধতি বা গৰ্ভনিৰোধক বিফলতাৰ ফলত হোৱা অবাঞ্চিত গৰ্ভধাৰণ বন্ধ কৰিব পাৰি
গৰ্ভনিৰোধক পদ্ধতিৰ বিফলতাৰ ফলত হোৱা "অবাঞ্চিত গৰ্ভাৱস্থা"ৰ ফলত হোৱা যন্ত্ৰণাই মহিলাগৰাকীৰ মানসিক স্বাস্থ্যত গুৰুতৰভাৱে আঘাত কৰে বুলি অনুমান কৰা হৈছে আৰু ইয়াক গৰ্ভপাত কৰিব পাৰি।
চৌবিশ সপ্তাহলৈকে গৰ্ভাৱস্থাৰ বাবে যোগ্য মহিলা
২০২১ চনৰ ১২ অক্টোবৰত কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে মেডিকেল টাৰ্মিনেচন অৱ গৰ্ভাৱস্থা (সংশোধনী) নিয়ম ২০২১ অধিসূচনা কৰিছিল, য’ত ২৪ সপ্তাহ পৰ্যন্ত গৰ্ভপাতৰ বাবে যোগ্য মহিলাৰ শ্ৰেণীসমূহ নিৰ্দিষ্ট কৰা হৈছিল। তেওঁলোক হৈছে :
(ক) যৌন নিৰ্যাতন বা ধৰ্ষণ বা অনাচাৰৰ পৰা ৰক্ষা পোৱা লোক;
(খ) নাবালক;
(গ) চলি থকা গৰ্ভাৱস্থাৰ সময়ত বৈবাহিক অৱস্থাৰ পৰিৱৰ্তন (বিধৱা আৰু বিবাহ বিচ্ছেদ);
(ঘ) শাৰীৰিকভাৱে অক্ষম মহিলা [প্ৰতিবন্ধী ব্যক্তিৰ অধিকাৰ আইন, ২০১৬ (২০১৬ চনৰ ৪৯)ৰ অধীনত নিৰ্ধাৰিত মাপকাঠী অনুসৰি বৃহৎ অক্ষমতা];
(ঙ) মানসিক বিকলাংগতাকে ধৰি মানসিক ৰোগী মহিলা;
(চ) ভ্ৰুণৰ বিকৃতি যি জীৱনৰ সৈতে অসঙ্গতিপূৰ্ণ হোৱাৰ যথেষ্ট আশংকা থাকে বা যদি শিশুটি জন্ম হয় তেন্তে ই এনে শাৰীৰিক বা মানসিক অস্বাভাৱিকতাত ভুগিব পাৰে|
(ছ) চৰকাৰে ঘোষণা কৰিব পৰা মানৱীয় পৰিৱেশ বা দুৰ্যোগ বা জৰুৰীকালীন পৰিস্থিতিত গৰ্ভৱতী মহিলা।
অবিবাহিত মহিলা
গৰ্ভপাত কৰিবলৈ বাছি লোৱা মহিলাসকল বিবাহিত হ’ব লাগিব বুলি আইনখনত নিৰ্দিষ্ট কৰা হোৱা নাই। ইয়াৰ উপৰিও বিবাহিত মহিলাৰ ক্ষেত্ৰত পত্নীৰ সন্মতি সম্পৰ্কীয় কোনো চৰ্ত নিৰ্ধাৰণ কৰা হোৱা নাই। কিন্তু এমটিপি নিয়মত উল্লেখ কৰা মহিলাৰ শ্ৰেণীসমূহৰ ভিতৰত অবিবাহিত মহিলাক নিৰ্দিষ্ট কৰা হোৱা নাই যাৰ ২০ সপ্তাহৰ ওপৰৰ গৰ্ভাৱস্থা বন্ধ কৰিব পাৰি।
নাবালকৰ ক্ষেত্ৰতহে অভিভাৱকৰ সন্মতি প্ৰয়োজনীয়।
গৰ্ভাৱস্থাৰ সময়ত বৈবাহিক অৱস্থাৰ পৰিৱৰ্তন গৰ্ভপাতৰ এটা ভিত্তি
২০২১ চনৰ সংশোধনীৰ পিছত চলি থকা গৰ্ভাৱস্থাৰ সময়ত বিধৱা বা বিবাহ বিচ্ছেদ হোৱা মহিলাই ২৪ সপ্তাহলৈকে গৰ্ভপাত কৰিব পাৰে।
নাৰীৰ গোপনীয়তা সুৰক্ষা
২০২১ চনৰ সংশোধনীত আইনখনত (ধাৰা ৫এ) এটা নিৰ্দিষ্ট দফা সন্নিৱিষ্ট কৰা হৈছে যে চিকিৎসকে গৰ্ভধাৰণ বন্ধ কৰা মহিলাগৰাকীৰ নাম আৰু বিৱৰণ প্ৰকাশ নকৰিব। চিকিৎসকে গোপনীয়ভাৱে ভংগ কৰিলে কাৰাদণ্ডৰ শাস্তি হ’ব যিটো এবছৰলৈকে বৃদ্ধি পাব পাৰে, বা জৰিমনা, বা দুয়োটাৰে শাস্তি হ’ব পাৰে।
ন্যায়িক হস্তক্ষেপ
আনকি ২০২১ চনৰ সংশোধনীৰ ২০ সপ্তাহ আগতে গৰ্ভপাতৰ বাবে সীমা সীমা আছিল, তেতিয়াও সমগ্ৰ দেশৰ উচ্চ ন্যায়ালয়ে ধৰ্ষণ বা ভ্ৰুণৰ অস্বাভাৱিকতাৰ সৈতে জড়িত ব্যতিক্ৰমী গোচৰত ২০ সপ্তাহৰ ওপৰৰ গৰ্ভধাৰণৰ অনুমতি দিয়া কেইবাটাও আদেশ জাৰি কৰিছে।
"প্ৰজনন পছন্দ কৰাৰ অধিকাৰ আমাৰ সংবিধানৰ ২১ নং অনুচ্ছেদৰ অধীনত বুজাৰ দৰে তেওঁৰ ব্যক্তিগত স্বাধীনতাৰ এটা দিশো", ২০২০ চনত গৃহীত হোৱা এটা আদেশত কেৰেলা উচ্চ ন্যায়ালয়ৰ এটা বিভাগীয় বিচাৰপীঠে পৰ্যবেক্ষণ কৰিছিল, য'ত ১৪ সপ্তাহৰ গৰ্ভধাৰণ বন্ধ কৰাৰ অনুমতি দিয়া হৈছিল বছৰ বয়সৰ ধৰ্ষণৰ পৰা ৰক্ষা পোৱা ব্যক্তি।
সংশোধনী বিধেয়কখন দাখিল কৰাৰ সময়ত চৰকাৰে আদালতে চিলিং সীমাৰ বাহিৰত গৰ্ভপাতৰ অনুমতি দিয়া বাৰম্বাৰ ন্যায়িক নিৰ্দেশনাৰ কথাও উল্লেখ কৰিছিল যিয়ে চৰকাৰক আইনখন সংশোধন কৰিবলৈ বিধেয়কখন আনিবলৈ মান্তি কৰাইছিল।
"উচ্চতম ন্যায়ালয় আৰু বিভিন্ন উচ্চ ন্যায়ালয়ৰ সন্মুখত ভ্ৰুণৰ অস্বাভাৱিকতা বা মহিলাসকলে সন্মুখীন হোৱা যৌন হিংসাৰ বাবে গৰ্ভধাৰণৰ ভিত্তিত বৰ্তমানৰ অনুমোদিত সীমাৰ বাহিৰত গৰ্ভপাত কৰাৰ অনুমতি বিচাৰি কেইবাখনো ৰিট আবেদন দাখিল কৰা হৈছে", তদানীন্তন স্বাস্থ্যমন্ত্ৰী ড .হৰ্ষ বৰ্ধনে সংশোধনী বিধেয়কৰ বস্তু আৰু কাৰণৰ বিবৃতিত কয়।
২০২১ চনৰ ২৪ ছেপ্টেম্বৰৰ পৰা ২০২১ চনৰ সংশোধনী বলবৎ হোৱাৰ পিছতো আদালতৰ হস্তক্ষেপ হৈছে।
চলিত বৰ্ষৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত কলিকতা উচ্চ ন্যায়ালয়ে তীব্ৰ অস্বাভাৱিকতাৰ ভিত্তিত ৩৫ সপ্তাহৰ ভ্ৰুণক বন্ধ কৰাৰ অনুমতি দিছিল। কৰ্ণাটক উচ্চ ন্যায়ালয়ে ২০২১ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত ধৰ্ষণৰ পৰা ৰক্ষা পোৱা এগৰাকী মহিলাৰ গৰ্ভধাৰণৰ অনুমতি প্ৰদান কৰি ২০২১ চনৰ সংশোধনীৰ দ্বাৰা নিৰ্ধাৰিত ২৪ সপ্তাহৰ সীমাৰ ওপৰত নিৰ্দেশ প্ৰদান কৰি কয় যে এয়া এক অসাধাৰণ পৰিস্থিতি। ২০২২ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত উত্তৰাখণ্ড উচ্চ ন্যায়ালয়ে ধৰ্ষণৰ পৰা ৰক্ষা পোৱা ব্যক্তিৰ ক্ষেত্ৰত ২৮ সপ্তাহ বয়সৰ ভ্ৰুণৰ গৰ্ভপাতৰ অনুমতি দিছিল।
চলিত বৰ্ষৰ মাৰ্চ মাহত এগৰাকী ১০ বছৰীয়া শিশুক পিতৃয়ে ধৰ্ষণ কৰাৰ গোচৰত কেৰেলা উচ্চ ন্যায়ালয়ে মেডিকেল ব’ৰ্ডক ৩০ সপ্তাহ বয়সৰ গৰ্ভপাতৰ সম্ভাৱনা পৰীক্ষা কৰিবলৈ নিৰ্দেশ দিছিল।
গৰ্ভপাতৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় মহিলাৰ সন্মতি
এম টি পি আইনত স্পষ্টভাৱে উল্লেখ কৰা হৈছে যে মহিলাগৰাকীৰ সন্মতি অবিহনে গৰ্ভপাত কৰিব নোৱাৰিব (ধাৰা ৩(৪))।
সুচিতা শ্ৰীবাস্তৱ বনাম চণ্ডীগড় প্ৰশাসন (২০০৯) গোচৰত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ সিদ্ধান্তত উচ্চতম ন্যায়ালয়ে মানসিকভাৱে প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হোৱা ব্যক্তিৰ গৰ্ভাৱস্থাৰ সৈতে চলি থাকিবলৈ বাছি লোৱাৰ অধিকাৰক দৃঢ়তাৰে কয়। সেই গোচৰত উচ্চতম ন্যায়ালয়ে পঞ্জাৱ আৰু হাৰিয়ানা উচ্চ ন্যায়ালয়ে জাৰি কৰা নিৰ্দেশত দোষী সাব্যস্ত কৰি ধৰ্ষণৰ বলি হোৱা বুলি অভিযোগ উত্থাপন কৰা মানসিকভাৱে প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হোৱা মহিলাগৰাকীৰ গৰ্ভধাৰণ বন্ধ কৰাৰ নিৰ্দেশত দোষী সাব্যস্ত কৰে, যদিও মহিলাগৰাকীয়ে গৰ্ভধাৰণ আগবঢ়াই নিবলৈ ইচ্ছা প্ৰকাশ কৰিছে।
"ভুক্তভোগীৰ সন্মতি অবিহনে গৰ্ভধাৰণ বন্ধ কৰিব নোৱাৰি আৰু একেখিনি কামেই আগবঢ়াই নিলে তাইৰ `উত্তম স্বাৰ্থ' পূৰণ নহ'লহেঁতেন। আমাৰ বিবেচিত মতামতত এম টি পি আইনৰ ভাষাই বাৰিষিক বয়সৰ ওপৰৰ মানসিকভাৱে বিকলাংগ ব্যক্তিৰ ব্যক্তিগত স্বায়ত্তশাসনক স্পষ্টভাৱে সন্মান কৰে", উচ্চতম ন্যায়ালয়ে সেই গোচৰত ৰায় দিছিল।
গৰ্ভপাত হোৱা মহিলাৰ বাবে উপলব্ধ প্ৰসূতিৰ সুবিধা
মন কৰিবলগীয়া যে প্ৰসূতি সুবিধা আইনখনে কেৱল সন্তান জন্ম দিয়াই নহয় গৰ্ভপাতকো সামৰি লয়। আইনখনে এগৰাকী মহিলাক গৰ্ভপাতৰ লগে লগে ৬ সপ্তাহৰ বাবে নিয়োগকৰ্তাই নিয়োগ কৰাত নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰিছে আৰু ছুটীৰ সময়ছোৱাত তেওঁ ধন পৰিশোধৰ অধিকাৰী হ’ব বুলি কোৱা হৈছে।
প্ৰসূতি সুবিধা আইন অনুসৰি গৰ্ভপাতৰ সংজ্ঞা দিয়া হৈছে গৰ্ভাৱস্থাৰ ২৬ সপ্তাহৰ আগতে বা তাৰ ভিতৰত যিকোনো সময়ত জৰায়ুৰ ভিতৰৰ বস্তুবোৰ বাহিৰ কৰি দিয়া। কিন্তু ভাৰতীয় দণ্ডবিধিৰ অধীনত শাস্তিযোগ্য গৰ্ভপাতক এই সংজ্ঞাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হোৱা নাই। অৰ্থাৎ ২৬ সপ্তাহৰ সীমালৈকে আইন অনুসৰি কৰা গৰ্ভপাত প্ৰসূতি সুবিধা আইনৰ অধীনত সামৰি লোৱা হয়।
No comments:
Post a Comment